علت سرگیجه در خواب و سرگیجه هنگام بلند شدن و دراز کشیدن

سرگیجه در خواب شکایت رایجی است که سالیانه تعداد زیادی از افراد را درگیر می کند.علت سرگیجه در خواب و سرگیجه هنگام بلند شدن و دراز کشیدن چیست؟

سرگیجه احساس چرخش خود و یا چرخش محیط است. افرادی که سرگیجه دارند معمولا آن را به صورت احساس عدم تعادل، منگی ، احساس چرخش اشیا در محیط و یا یک حس چرخش در سر خود آن را گزارش می کنند.

تعداد زیادی از افراد تجربه خاصی از سرگیجه دارند. این نوع سرگیجه خود را به صورت سرگیجه در خواب و یا هنگام بلند شدن ، سرگیجه هنگام دراز کشیدن ، هنگام غلت زدن ، هنگام تکان دادن سر و یا خم کردن سر به عقب نشان می دهد.

سرگیجه در خواب

سرگیجه در خواب و یا  سرگیجه ای که با پهلو به پهلو شدن در خواب ایجاد می شود یکی از شایعترین انواع سرگیجه هاست . در این نوع سرگیجه فرد بیان می کند که در هنگام خواب وقتی پهلو به پهلو می شود و یا هنگام بلند شدن از خواب، هنگام نشستن و غلت زدن  احساس سرگیجه می کند که علت آن عمدتا ناشی از وجود بیماری در  گوش داخلی  است که سرگیجه ای را ایجاد می کند که  به آن سرگیجه وضعیتی خوش خیم  (BPPV ) گفته می شود.

این سرگیجه به صورت  احساس ناگهانی چرخش  محیط اطراف و یا چرخش خود فرد بعد از تغییر ناگهانی درموقعیت  سر و یا بدن بروز می کند. این اختلال باعث بروز سرگیجه های از  ملایم تا شدید می شود. این نوع سرگیجه با تغییرات خاصی در پوزیشن سر شروع می شود.

این اتفاق معمولا زمانی اتفاق می افتد که سر را به بالا و پایین حرکت می دهیم وقتی در حالت دراز کش پهلو به پهلو می شویم یا وقتی از رختخواب بلند می شویم و یا زمانی که از کمد بالا مثلا کابینت بالایی چیزی بخواهیم برداریم. برای کسب اطلاعات بیشتر در موردعلت سرگیجه در خواب  فیلم زیر را ببینید.

این نوع سرگیجه ها احساس بسیار بدی را ایجاد می کنند که ممکن است فرد تا چند روز درگیر آن باشد . سرگیجه به دلیل خانه نشین کردن فرد و اینکه در صورتیکه فرد راه برود ممکن است بیفتد و عواقب بدتری را به همراه داشته باشد جزو موارد اورژانس پزشکی محسوب می ود.

اگر شما جزو آن دسته ار افرادی هستید که این نوع سرگیجه را تجربه می کنید برای درمان هرچه سریعتر به مرکز سرگیجه آوای امید مراجعه کنید. خوشبختانه ما در مرکز سرگیجه آوای امید درمان هایی برای این نوع از سرگیجه داریم که بسیار موفق و رضایت بخش است.

نوع دیگری از سرگیجه ها نیز وجود دارد که صبح و بلافاصله بعد از بیدار شدن از خواب اتفاق می افتند . این سرگیجه ها با سرگیجه BBPV متفاوت هستند و اصلا در گروه سرگیجه های واقعی طبقه بندی نمی شوند در انتهای این مقاله به بیان علت بروز این نوع از سرگیجه ها نیز می پردازیم. این نوع از سرگیجه ها بیشتر حالت گیجی و منگی دارند تا اینکه سرگیجه واقعی باشند.

علائم بروز سرگیجه در خواب و هنگام بلند شدن

علایم BPPV  یا سرگیجه معروف به سرگیجه در خواب ، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• گیجی
• سرگیجه به طوریکه که احساس می کنید خودتان و یا یا محیط اطراف تان در حال حرکت و یا چرخیدن است
• احساس عدم تعادل
• حالت تهوع
• استفراغ

علایم و نشانه های این نوع سرگیجه گذرا  و کوتاه هستند و این علایم  کمتر از یک دقیقه باقی می مانند . دوره های این نوع از سرگیجه برای مدتی ممکن است کلا از بین بروند و دوباره بعد از یک مدت بروز کنند.

فعالیت هایی که باعث بروز علایم BPPV  می شوند از یک فرد به فرد دیگر بسیار متغیر است ولی در اغلب افراد با حرکت سر شروع می شود.بعضی افراد نیز در هنگام ایستادن و راه رفتن احساس عدم تعادل می کنند.

این نوع از سرگیجه در صورتیکه با علایم زیر همراه باشد مورد اورژانسی محسوب می شود که باید برای بررسی بیشتر هرچه سریعتر به پزشک مراجعه شود:

• سردرد ای که از سردردهای همیشگی متفاوت است
• تغییر ضربان قلب
• تب
• دوبینی یا تار دیدن
• اشکال در صحبت کردن
• بی حسی دست و پا
• بی هوشی
• افتادن یا اختلال در راه رفتن

علایم و نشانه های فهرست شده در بالا می تواند نشان دهنده اختلالات جدی تری باشد.

علت سرگیجه در خواب یا BPPV:

گفتیم سرگیجه در خواب و یا سرگیجه ای که با حرکت سر ایجاد می شود معمولا ناشی از بیماری های گوش داخلی است. در گوش داخلی ارگان هایی که وظیفه حفظ تعادل را بر عهده دارند قرار دارند. کریستا لهایی در سیستم تعادلی گوش داخلی قرار دارند که جا به جا شدن این کریستالها از مکان درست خود باعث ایجاد عدم تعادل و بروز سرگیجه می شود.

اینکه چرا این کریستالها جا به جا می شوند و بیماری BPPV  بروز می کند در اغلب موارد بروز BPPV دلایل شناخته شده ای ندارد که به آن BPPV از نوع ادیوپاتیک گفته می شود.در صورتیکه  این بیماری دارای علت باشد معمولا به دنبال ضربه های آرام تا شدید به سر رخ می دهد. عللهای کمتر شایع شامل بیماریهای آسیب رسان به گوش داخلی و به ندرت آسیب هایی که در حین عمل های طولانی مدت  که شخص به پشت خوابیده است مانند صندلی دندان پزشکی ممکن است رخ دهد. این اختلال می تواند همراه با میگرن نیز وجود داشته باشد.

نقش گوش در سرگیجه چیست:

در درون گوش یک ارگان بسیار ظریف به نام لابیرنت دهلیزی وجود دارد که متشکل از سه ساختار لوله مانند که به آن مجاری نیمدایره گفته می شود. در درون این مجاری نیمدایره مایع و ساختارهای مویی مانند حسی وجود دارد که حرکات سر را مانیتور می کند.

ساختارهای دیگر در درون گوش که اوتولیت نامیده می شوند حرکات سر در محور افقی را مانیتور می کنند (بالا به پایین و چپ به راست) در درون این اوتولیت ها کریستالهایی وجود دارد که انسان را نسبت به جاذبه حساس می کند.

به دلایل گوناگونی این کریستال ها ممکن است از جای خود کنده شوند و وارد یکی از مجاری نیمدایره شوند که این باعث می شود که مجاری نیمدایره به موقعیت سر حساس شود در حالیکه به طور طبیعی مجاری نیمدایره به موقعیت سر درخط افقی حساس نیستند که این باعث بروز احساس سرگیجه می شود.

چه افرادی بیشتر مستعد سرگیجه در خواب هستند

این بیماری اغلب در افراد بالای 50 سال رخ می دهد ولی در هر سنی ممکن است رخ دهد. و در زنان نسبت به مردان شایعتر است. ضربه به سر یا هر اختلال دیگری که در ارگانهای تعادلی رخ دهد فرد را نسبت به ابتلا به BPPV مستعد تر می کند.

تشخیص سرگیجه در خواب و سرگیجه هنگام بلند شدن و دراز کشیدن

برای تشخیص BPPV که عامل ایجاد سرگیجه در خواب است و باعث ایجاد سرگیجه با حرکت سر می شود به انجام تست سرگیجه دقیق نیاز است که در مرکز سرگیجه و تعادل آوای امید انجام می شود تا علت اصلی سرگیجه شناسایی شود. و سایر عوامل ایجاد کننده سرگیجه رد شوند.

در حین معاینه فیزیکی چه مواردی مهم است:

• علایم و نشانه های سرگیجه که با حرکات چشم یا سر تحریک می شود و در عرض کمتر از یک دقیقه از بین می رود
• سرگیجه همراه با حرکات مخصوص چشم که زمانی که درازکش هستید و سر را به یک سمت برمی گردانید اتفاق می افتد
• رخداد حرکات غیر ارادی چشم هنگامی که در حالت درازکش پهلو به پهلو می شوید
• عدم توانایی کنترل حرکات چشم ها

برای اینکه به علت دقیق ایجاد سرگیجه برسیم ارزیابی های زیر می بایست انجام شود:

مانور تشخیصی و VNG 

مانور تشخیصی و تست سرگیجه VNG از جمله مواردی است که برای تشخیص این نوع سرگیجه ها به کار برده می شود.هدف از انجام این ارزیابی ها شناسایی حرکات غیر طبیعی چشم است. این ارزیابی ها کمک می کند تا به طور دقیق مشخص شود که  آیا گوش داخلی عامل ایجاد سرگیجه است  یا خیر. در این ارزیابی ها سر در موقعیت های مختلف قرار می گیرد و یا ارگانهای تعادلی توسط هوا یا آب تحریک می شوند.

تست VNG از مراحل مختلفی تشکیل شده است . در این تست ابتدا وضعیت سیستم تعادلی مرکزی یعنی بخشی از مغز که مسئول برقراری تعادل است مورد ارزیابی قرار می گیرد. برای انجام این تست فرد در برابر یک مانیتور قرار می گیرید  دوربینی برروی چشم قرار می گیرد و حرکات چشم با استفاده از مانیتور دیگری که مجهز به سیستم های پیشرفته آنالیز است مورد بررسی قرار می گیرد.

بعد از بررسی سیستم مغزی حالا نوبت به بررسی سیستم تعادلی گوش است . در ادامه تست های VNG فرد در موقعیت های مختلف و پوزیشن های مختلف سر قرار می گیرد و پاسخ سیستم تعادلی مانیتور می شود. در مرحله بعدی تست VNG با استفاده از سیستم کالریک وضعیت تعادلی مورد بررسی قرار می گیرد.

بعد از آن مانور تشخیصی انجام می شود که در این روش سر به صورت در پوزیشن های مختلف جا ب جا می شود و پاسخ های سیستم تعادلی گوش ثبت می شود.

اگر پس از اتمام این تست ها مشخص شد که مشکل از کریستال های گوش است و بیماری BPPV اثبات شد حالا نوبت به انجام درمان است.

درمان سرگیجه در خواب (BPPV)

درمان سرگیجه برای هر نوع از سرگیجه ها باید به صورت اختصاصی در نظر گرفته شود. سرگیجه در خواب BPPV و یا در هنگام حرکت سر هرچند که نوع خوش خیم سرگیجه هستند ولی باید هرچه سریعتر درمان شوند زیرا می توانند باعث ایجاد حس بسیار بد و کاهش کیفیت زندگی فرد شوند.

مانور درمانی برای درمان BPPV

سرگیجه در خواب و یا در اصطلاح تخصصی BPPV تنها نوع سرگیجه است که با مانور درمانی به راحتی قابل درمان است . در واقع مانور درمانی درمان اختصاصی این نوع سرگیجه محسوب می شود. این سرگیجه درمان دارویی ندارد و البته داروهایی که برای انواع دیگر سرگیجه ها تجویز می شوند برای این نوع سرگیجه کارایی ندارند.

در مرکز سرگیجه آوای امید برای درمان این نوع از سرگیجه مانور درمانی توسط متخصص سرگیجه و تعادل انجام می شود که تاثیرات بسیار خوبی را به همراه داشته است و درمان قطعی محسوب می شود.

این مانورها در مطب و تحت نظر متخصص انجام می شود و شامل چندین حرکت ساده و آرام برای جا به جایی سر است. هدف از انجام این مانور حرکت ذرات به خارج از  کانالهای نیمدایره است. و قرار گرفتن این ذرات در جای اصلی خود که اندامهای اوتولیت است می باشد.

این مانور معمولا بعد از یک تا دو جلسه درمان، اثرگذار است. در ادامه درمان در مطب شنوایی شناس به شما مانورهایی راآموزش خواهد داد که در منزل انجام دهید.

درمان جراحی:

در شرایط بسیاربسیار نادر که این مانورها موثر نیستند پزشک ممکن است درمان جراحی را برای شما در نظر بگیرد. در این صورت یک پلاک استخوانی برای مسدود کردن بخشی از گوش داخلی که ایجاد سرگیجه می کند به کار می رود.این پلاک از پاسخدهی مجاری نیمدایره به حرکات سر خودداری می کند. شانس موفقیت این عمل 90 درصد است.

اصلاح سبک زندگی و درمانهای خانگی برای رهایی از سرگیجه در خواب یا BPPV:

اگر شما از سرگیجه های ناشی از BPPV رنج می برید به نکات زیر توجه کنید:

• هر لحظه دقت کنید که  احتمال رخ دادن عدم تعادل در شما وجود دارد که می تواند منجر به افتادن و یا آسیب های جدی شود.
• در هرزمان و مکانی که احساس سرگیجه کردید بلافاصله بنشینید
• حتما در تاریکی شب یک چراغ را برای دید مناسب همیشه روشن بگذارید
• در صورتیکه در ریسک خطر افتادن قرار دارید به صورت موقت از عصا استفاده کنید

در صورتیکه علایم BPPV را دارید به مرکز شنوایی و تعادل آوای امید مراجعه کنید. در صورتیکه به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کردید پزشک  برای ارزیابی های لازم شما را به مراکز شنوایی شناسی ارجاع خواهد داد.پیش از مراجعه به پزشک علایم خود را به دقت بنویسید از زمان شروع علایم تا اینکه چه زمانهایی رخ می دهد.

علت سرگیجه بعد از بیدار شدن از خواب چیست؟

یک نوعی از سرگیجه ها نیز وجود دارند که در هنگام صبح و بعد از بیدار شدن فرد از خواب اتفاق می افتند ولی ارتباطی با حرکت سر ندارند و بیشتر یک حس منگی هستند تا سرگیجه واقعی این سرگیجه ها به دلایل زیر ممکن است رخ دهند:

• افت قند خون:

اگر سطح قند خون از سطح طبیعی پایین تر بیفتد باعث ایجاد مشکلی می شود که در اصطلاح هایپوگلیسمی نامیده می شود. کاهش قند خون باعث ایجاد اختلال در عملکرد درست مغز می شود . مغز برای عملکرد صحیح به قند خون وابسته است .اگر قند خون به مقدار زیادی کاهش یابد احساس سرگیجه رخ می دهد که البته بیشتر به صورت گیجی و منگی و احساس سبکی سر است . علایم دیگر مانند لرزش ، تعریق،اضطراب و گرسنگی نیز بروز می کند.

• افت فشار خون:

به کاهش فشار خون در اصطلاح پزشکی هایپوتنشن می گویند. افت فشار خون می تواند باعث ایجاد سرگیجه و احساس عدم تعادل هنگام برخاستن و یا تغییر موقعیت شود. سایر علایم که در هنگام افت فشار خون ایجاد می شود شامل احساس خستگی شدید ، احساس سبکی سر، ضعف و  سردی پوست است.

• کم آبی بدن:

کم آبی بدن حالتیست که شخص بیشتر از آنچه که آب جذب کند آب دفع می کند. این اتفاق در سالمندان و کودکان بیشتر اتفاق می افتد . اسهال و استفراغ یکی از دلایل اصلی بروز کم آبی در بدن است. اگر آب بدن خیلی زیاد کاهش یابد ایجاد منگی و گیجی هایی که سرگیجه واقعی نیست می کند . سایر علایم کم آبی عبارتست از خستگی، ادرار تیره رنگ ، تپش قلب.

• بیماری های قلبی عروقی:

سرگیجه در بیماری قلبی نیز دیده می شود .بیماری های قلبی عروقی می توانند از دلایل ایجاد سرگیجه باشند.اگر قلب به هر دلیلی خون کافی به عروق پمپاژ نکند ممکن است احساس سرگیجه عدم تعادل و یا ضعف ایجاد شود.سرگیجه در این حالت به صورت سبکی سر بیان می شود و شخص احساس می کند که بعد از به سرعت ایستادن گیج می شود. اگر این مشکل را دارید باید هرچه سریعتر به متخصص قلب و عروق مراجعه کنید . حالت تهوع، تاری دید نیز می تواند در این مشکل مشاهده شود.

• عوارض دارویی:

بسیاری از داروها می توانند باعث ایجاد احساس سرگیجه و منگی شوند و در واقع علت سرگیجه مداوم را می توان مصرف برخی از داروها دانست . برای دانستن این مطلب که آیا دارویی که استفاده می کنید عامل ایجاد سرگیجه هست یا خیر به بروشور اطلاعات دارویی آن دارو مراجعه کنید ولی به طور داروهایی که بیشتری نقش را در ایجاد سرگیجه دارند شامل:  جنتامایسین، استرپتومایسین داروهایی ادرار آور، داروهای ضد تشنج،باربیتورات ها و بنزودیازپین ها و الکل هستند.

• آپنه تنفسی:

اگر در حین خواب موقتا سطح اکسیژن تنفسی کاهش یابد اتفاقی رخ می دهد که به آن آپنه تنفسی گفته می شود. فردی که مبتلا به آپنه تنفسی است صبح هنگام زمان بلند شدن از حالت خواب به حالت ایستاده ممکن است سرگیجه را تجربه کند. خستگی و احساس نیاز به خواب علیرغم ساعات مناسب خوابیدن از دیگر علایم آپنه است.

جمع بندی

در صورتی که تجربه سرگیجه در هنگام خواب را دارید بهترین کار اینست که به مرکز سرگیجه و تعادل مراجعه کنید و با انجام ارزیابی های دقیق درمان مناسب را آغاز کنید. اکثر سرگیجه ها علیرغم احساس ناخوشایند خود ولی از بیماری های گوش داخلی نشات می گیرند و قابل درمان هستند.

برای کسب اطلاعات بیشتر و هماهنگی جهت تنظیم وقت به مرکز سرگیجه و تعادل آوای امید مراجعه کنید:

02144005315

09194707047

• دلیل اصلی سرگیجه چیست؟

  سرگیجه در بیشتر موارد به دلیل وجود مشکل در سیستم تعادلی گوش داخلی رخ می دهد. هرچند که ممکن است به دلیل وجود مشکل در سیستم مغزی نیست باشد ولی شیوع آن کمتر است. از جمله اصلی ترین دلیل بروز سرگیجه BBPV است که باعث ایجاد سرگیجه در خواب و یا سرگیجه با حرکت سر می شود.

   

• چرا دچار سرگیجه در خواب شده ام؟

  BPPV که عامل ایجاد سرگیجه در خواب و یا سرگیجه به هنگام حرکت سر است یک بیماری گوش داخلی است که در این بیماری ذراتی که در گوش داخلی وظیفه حفظ تعادل را دارند از مکان درست خود کنده می شوند و به مکان اشتباه در گوش می ریزند که با حرکت سر تحریک شده و فرمان عدم تعادل را به اشتباه به مغز منتقل می کنند

   

• اگر مبتلا به سرگیجه ای هستم که با حرکت سر ایجاد می شود به کجا باید مراجعه کنم

  سرگیجه هایی که با حرکت سر ایجاد می شون عمدتا مربوط به مشکلات گوش داخلی هستند و به همین دلیل باید به متخصص گوش و شنوایی مراجعه کنید . مرکز سرگیجه آوای امید برای تشخیص و درمان این نوع از سرگیجه ها مناسب است.

   

• بهترین درمان سرگیجه در خواب و یا BPPV چیست؟

  اثربخش ترین درمان برای BPPV مانور درمانی است. هدف این درمان بازگرداندن ذرات کریستال به مکان درست خود در گوش داخلی است. درمان های دارویی و یا مصرف بتاهیستین و بتاسرک در این نوع سرگیجه کمکی به درمان نمی کند.