سرگیجه و سردرد – میگرن گوشی نوع شایع میگرن

سرگیجه و سردرد گاهی همزمان با هم اتفاق می افتند .یکی از بیماریهایی که باعث ایجاد سرگیجه و سردرد می شود میگرن گوشی است که در اصطلاح تخصصی میگرن دهلیزی نامیده می شود.

سرگیجه و سردرد میگرنی چیست؟

سرگیجه و سردرد میگرنی نوعی از میگرن است که ممکن است با سردرد شدید و یا سردرد به علاوه سرگیجه و یا تنها سرگیجه شدید بروز پیدا کند.

میگرن یکی از ناتوان کننده ترین اختلالات مزمن در ایالات متحده است. این بیماری تقریبا به اندازه فشار خون بالا، شیوع دارد و شیوع آن بیشتر از آسم و دیابت شیرین است.

از همه مهمتر، میگرن در طی سالهایی که انتظار می‌رود پربارترین سال های زندگی باشد، فرد را مبتلا و دچار چالش می‌کند. این بیماری بین سنین 20 تا 40 سالگی غالبا بروز پیدا می کند و در زنان شیوع بیشتری دارد.

علیرغم قابلیت های تشخیصی بهتر و تلاش برای ارتقا سطح آگاهی و آموزش عمومی، تخمین زده می‌شود که تقریباً 50٪ از میگرن ها تا به امروز تشخیص داده نشده یا تحت مدیریت نادرست قرار می‌گیرند.

بسیاری از افراد مبتلا به میگرن خوددرمانی می‌کنند و یا به اشتباه برای سینوس یا دیگر انواع سردردهای غیر میگرنی به طور نامناسب درمان می‌شوند.

علائم میگرن چیست؟

میگرن که معمولاً به عنوان “سردرد بیمار” توصیف می‌شود، به طور معمول با شروع یک طرفه درد در سر، با شدت زیاد و پیشرونده بودن درد خودرا نشان می دهد، سردرد ها از نوع ضربانی است و گاهی آنقدر شدید است که تداخل در فعالیت های معمول فرد ایجاد می کند.

حملات سرگیجه معمولا همراه با علائم فوتوفوبیا (حساسیت به نور) یا حساسیت به صدا (عدم تحمل صدا) و همچنین حالت تهوع و یا استفراغ است و اغلب منجر به ناتوانی در انجام کارهای روزمره می‌شود.

سرگیجه و سردرد ناشی از میگرن گوشی

تقریباً 40٪ بیماران میگرنی به میگرن گوشی یا میگرن دهلیزی مبتلا هستند و به طور کلی مشکلان تعادلی در این بیماران زیاد است.

اختلال در تعادل و یا سرگیجه در زمان حملات میگرن و یا در فاصله مابین حملات وجود دارد. این ممکن است قبل، حین، بعد از آن یا کاملاً مستقل از واقعه میگرن باشد.

بین اختلال عملکرد دهلیزی میگرنی و غیر میگرنی رپابط جالبی وجود دارد. بسیاری از مواد غذایی و محرک های محیطی برای میگرن همان مواردی است که در بیماران با اختلال عملکرد دهلیزی غیر میگرنی وجود دارد.

نوسانات هورمونی، غذاها و تغییرات آب و هوایی (تغییرات فشار) اغلب هر دو وضعیت را تشدید می‌کند. و نهایتا اصلاحات رژیم غذایی و داروهای خاص مورد استفاده در مدیریت میگرن ممکن است باعث بهبود یا جلوگیری از جزء دهلیزی میگرن شود.

علائم سرگیجه و سردرد در میگرن گوشی چیست؟

تظاهرات بالینی علائم دهلیزی که اغلب با میگرن ارتباط دارند

•  سرگیجه  (اما محدود به آن نمی‌شود)
• عدم تحمل حرکت نسبت به سر، چشمها و/ یا بدن
• حملات سرگیجه خود به خودی (اغلب با تهوع و استفراغ همراه است)؛
•  حساسیت به نور
• حساسیت به بو
• حساسیت به صدا
• وزوز گوش
• از دست دادن تعادل و آتاکسی
• گردن درد همراه با اسپاسم عضلانی در عضله فوقانی ستون فقرات گردنی.
• سردرگمی و تغییرات شناختی
• عدم آگاهی یه موقعیت فضایی
• اضطراب/ ترس

از کجا بفهمم میگرن گوشی دارم

به این علت که در اغلب افراد مبتلا به میگرن گوشی سرگیجه و سردرد همزمان با هم اتفاق نمی افتد بنابراین اینکه بفهمیم سرگیجه ما مربوط به میگرن گوشی است دشوار است.

انجام تست های کامل تعادل و سرگیجه برای تشخیص میگرن گوشی بسیار مهم و ضروری است. زیرا تشخیص اشتباه  و یا عدم تشخیص میتواند باعث درمان های غیر مفید و نا امید کننده شود.

میگرن گوشی اغلب با سرگیجه وضعیتی خوش خیم bppv که عامل سرگیجه در خواب و بیماری منیر (فشار گوش داخلی) شباهت دارد و درمان اشتباه برای آن انجام می شود . حتی گاهی ممکن است هر سه این موارد با هم همزمان وجود داشته باشد که شرایط را سخت تر نیز می کند.

بیمار میگرنی حتی پس از پایان واقعه سردرد میگرنی نیز دارای سرگیجه وضعیتی حمله‌ای خوش خیم هستند.

 عوامل ایجاد میگرن گوشی چیست؟

میگرن گوشی نیز مانند سایر میگرن ها زمینه فامیلی دارد.مکانیسم های بروز میگرن هنوز به طور کامل شناخته شده نیست.

افراد مبتلا به میگرن دهلیزی وقتی در معرض محرک های ایجاد کننده میگرن معمولی قرار بگیرند این مشکل را بروز می دهند. مانند تغییر الگوی خواب، تغیرات هورمونی غذاهای کافئین دار و موارد زیادی که در ادامه آنها را معرفی می کنیم.

غذاهای محرک سرگیجه و سردرد میگرنی

برخی از عوامل محرک زیر ممکن است باعث ایجاد میگرن گوشی و سرگیجه و سردرد شوند.

• پنیرهای کهنه یا رسیده (نمونه ها: چدار، گرویر، اممنتالر، استیلتون، بری، گودا، رومانو، پارمزان، فتا، بلو، کاممبر)
• غذاهایی که حاوی مقادیر زیادی مونوسدیم گلوتامات (MSG) هستند. غذاهای آسیایی اغلب مقادیر زیادی MSG دارند.
• گوشت دودی یا فرآوری شده مانند بیکن، سوسیس، ژامبون، سالامی، پپرونی، شاه ماهی ترشی، بولونیا، جگر مرغ و هات داگ
• غذایی که برای فرآوری و نرم شد گوشت استفاده می شود، سس سویا، سرکه (به جز سرکه سفید) یا عصاره مخمر تهیه می‌شود و غذای تخمیرشده
• ترشیجات
• غلاف نخود و غلاف لوبیا مانند لوبیای لیما و سرمه ای
• پیاز، زیتون، خیارشور
• الکل (به ویژه شراب قرمز، بندر، شری، اسکاچ، جین و بوربن)
• خامه ترش، ماست، دوغ
• نان تازه و گرم، کیک قهوه، دونات
• آسپارتام بیش از حد (شیرین کننده مصنوعی)
• شکلات، کاکائو
• آجیل، کره بادام زمینی
• میوه های خاص از جمله انجیر، آووکادو، کشمش، آلو قرمز، میوه شور، پاپایا، موز و مرکبات
• چای، قهوه، کولا بیش از حد

محرک های دیگر ایجاد سرگیجه و سردرد میگرنی

• نوسانات هورمونی
• تغییرات فشار
• اختلال خواب
• استرس
• داروها که علت سرگیجه مداوم هستند

تشخیص سرگیجه و سردرد ناشی از میگرن گوشی

بیشتر افراد میگرن را با درد شدید سر و یک دوره ناتوانی مرتبط می‌دانند. با این حال، بخش بزرگی از افراد مبتلا به میگرن که شامل میگرن گوشی هستند اغلب سردرد ندارند و علائم غالب آنها در عوض سرگیجه (احساس چرخش) یا گیجی/ عدم تعادل (از دست دادن تعادل)، گیجی ذهنی، گمراهی، دیس آرتری، اعوجاج بینایی یا تغییر در وضوح بینایی، یا بی حسی اندام است.

این حالات ممکن است منجر به مراجعه به اورژانس و انجام آزمایشات زیاد، تصویربرداری و سایر ارزیابی های تشخیصی شود که اغلب نتایج طبیعی دارند و منجر به افزایش سردرگمی ‌و اضطراب از طرف بیمار می‌شود.

به جز این داروهای ضد استفراغی که اغلب تجویز می‌شود خود دارای عوارض جانبی خواب آوری همراه با افزایش بی ثباتی وضعیتی و افزایش خطر سقوط هستند.

پزشکان در مواجهه با این بیماران اغلب آخرین چیزی که به ذهنشان می رسد احتمال وجود سرگیجه و سردرد ناشی از میگرن گوشی است در حالیکه این بیماری شیوع بالایی دارد.

برای تشخیص بهتر بیماران مبتلا به اختلالات سردرد اولیه، پزشکان باید از طبقه بندی بین المللی اختلالات سردرد در انجمن بین المللی سردرد استفاده کنند. این معیارها، که توسط متخصصان مغز و اعصاب و سایر متخصصان سردرد استفاده می‌شود، تقریباً در همه کتابخانه ها، به صورت آنلاین یا چاپی به راحتی در دسترس است.

سردردهای میگرنی (با هاله یا بدون هاله)، سردرد تنشی، سردرد خوشه ای، همی کرانیا پاروکسیسم و سردرد مزمن روزانه اکثریت عمده اختلالات سردرد اولیه را تشکیل می‌دهند. انواع میگرن، مانند سردرد پس از سانحه ناشی از آسیب دیدگی مغزی، میگرن تحت فشار و سردردهای ارگاسماتیک خوش خیم، بیشتر شناخته می‌شوند. این حالات مختلف ممکن است با میگرن گوشی همراه شوند که اغلب از سردرد اصلی ماندگارتر و ناتوان کننده تر است.

مکانیسم های ایجاد میگرن چیست

ظهور فن آوری های جدید، مانند مطالعات تصویربرداری عملکردی/ پویا در مستند سازی تکامل فرآیندهای میگرن نویدبخش است. در نتیجه، درک بهتری از روند عروقی و عصبی میگرن ایجاد شده است.

اجماع بر این است که انواع سردرد که در بالا ذکر شد (به ویژه انواع میگرن/ عروقی) مربوط به پاتوفیزیولوژی مختلط هستند، با گسترش مغزی دپرشن  (گسترش خود به خودی بار الکتریکی در امتداد قشر) و به دنبال آن گیرنده های درد واقع در ساقه مغز نه چندان دور از دستگاه دهلیزی. سپس انتشار انتقال دهنده های عصبی منجر به گشاد شدن رگ های خونی نزدیک پوست سر و سایر ساختارهای خارج از ماده مغز می‌شود.

تصور می‌شود میگرن یک بیماری ارثی است که باعث ایجاد “آسیب پذیری” در برابر تخلیه غیرطبیعی نورون ها (متفاوت از آنچه در صرع مشاهده می‌شود) شده که ترجیحاً مناطق ساقه مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهد و توسط یک رویداد شیمیایی ایجاد می‌شود.

نظریه عروقی مدت هاست که مورد قبول واقع شده است (و شاید بهتر بتوان آن را درک کرد) که ممکن است پذیرش اجزای عصبی و تظاهرات دهلیزی همراه را برای برخی از پزشکان دشوار کند.

مکانیسم دقیق میگرن هنوز کاملاً مشخص نیست. اما از آنجا که ثابت شده است که پاتوفیزیولوژی میگرن فقط عروقی نیست و اکنون تصور می‌شود ترکیبی از فرآیندهای عروقی و عصبی تغییر یافته باشد، پذیرش و درمان وستیبولوپاتی مرتبط با میگرن راحت تر است.

ارزیابی و آزمایش میگرن گوشی

میگرن و انواع آن باید در محیط بالینی با ترکیبی از مدیریت پزشکی و تکنیک‌های آزمایش جامع و توانبخشی که کاملترین و پایدارترین سود را برای بیمار دارند، مورد توجه قرار گیرد.

بیماران مبتلا به سرگیجه و سردرد همراه با میگرن (MAV) اغلب توسط متخصصین شنوایی سنجی  و درمانگران توانبخشی دهلیزی برای ارزیابی و درمان می بایست ویزیت شوند.

تست های تشخیصی میگرن گوشی

پس از یک تاریخچه گیری اولیه و کامل، از جمله پرسش در مورد علائم مداوم و اختلال در فعالیت های زندگی روزمره، برای تعیین برنامه مراقبت و درمان بهینه، معمولاً آزمایشاتی انجام می‌شود.

این تست ها شامل  ترکیبی از  تست شنوایی و عملکرد سیستم تعادلی است که در مرکز سرگیجه و تعادل آوای امید به دقت و با ابزارهای پیشرفته انجام می شود

در ادامه لیستی از تست های مورد نیاز برای تشخیص میگرن گوشی و افتراق آن از سایر بیماریها آورده شده است.

تست تعادلی مورد نیاز برای میگرن گوشی

آزمایش وضعیتی با ویدئواوکولوگرافی، ارزیابی اوکولوموتور و رفلکس دهلیزی-چشمی (VOR)، ثبات گیز و/ یا تست اندازه حدت بینایی داینامیک؛ تست مجرای افقی با vENG (الکترونیستاگموگرافی ویدئویی)، تست کالریک یا صندلی چرخشی (ترجیحی)،

تست های شنوایی مورد نیاز برای میگرن گوشی

• شنوایی سنجی شامل ادیومتری و تمپانومتری
• ABR (آزمون پاسخ برانگیخته شنوایی ساقه مغز)

یک مولفه مهم ارزیابی، ثبت دقیق میزان محدودیت ظرفیت های عملکردی روزانه است. تعدادی پرسشنامه و شاخص برای این منظور استفاده شده است، از جمله پرسشنامه سرگیجه جاکوبسن، شاخص راه رفتن داینامیک، مقیاس اطمینان تعادل ویژه فعالیتها، آزمون Timed Up و Go و سایر موارد.

درمان سرگیجه و سردرد میگرن گوشی

با تشخیص و تایید وجود میگرن گوشی میتوان گفت که نصف مسیر درمان طی شده است.

در صورت وجود سرگیجه و سردرد ناشی از میگرن گوشی درمان ترکیبی بالاترین تأثیر را در مدیریت سرگیجه میگرن دارد، ترکیبی از داروها، توانبخشی دهلیزی و اصلاح سبک زندگی است که شامل محدود کردن عوامل خطر مرتبط با میگرن (موارد مربوط به رژیم غذایی، خواب، استرس، ورزش و محیط) است.

دارو

داروها ممکن است برای جلوگیری از میگرن یا توقف آن تجویز شوند. داروهایی که برای جلوگیری از حملات مکرر میگرن استفاده می‌شوند، شامل بتا بلاکرها، داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای، مسدود کننده های کانال کلسیم و داروهای ضد تشنج خاص (Depakote و Topamax) هستند.

طی چند سال گذشته، ونلافاکسین (Effexor XR) به یکی از درمان های دارویی پیشگیرانه مورد علاقه بیماران مبتلا به سرگیجه مرتبط با میگرن تبدیل شده است.

داروهایی که معمولاً برای جلوگیری از میگرن استفاده می‌شوند، آسپرین، ایبوپروفن، ایزومتفتین موکات و تریپتان ها مانند Imitrex و Relpax هستند.

برخی از این داروها با جلوگیری از عملکرد سروتونین (انتقال دهنده عصبی که باعث انقباض رگهای خونی بزرگ می شود) یا پروستاگلاندین ها (خانواده ای از مواد شیمیایی تحریک شده توسط استروژن که باعث انبساط و انقباض رگ های خونی می‌شوند)، عمل می‌کنند.

 توانبخشی برای بهبود سرگیجه و سردرد ناشی از میگرن گوشی

فواید توانبخشی تعادلی به طور کامل برای کاهش علائم و بازیابی عملکرد اختلالات مرتبط با دهلیز به اثبات رسیده است.

معمولاً بهتر است قبل از شروع توانبخشی مصرف دارو شروع شود. این باعث می شود که فرد تحمل بهتری را در انجام توانبخشی و  رژیم ورزشی، بدون تشدید علائم داشته باشد.

شدت دوره توانبخشی به تدریج با افزایش توانایی های بیمار، افزایش می‌یابد اما هنوز در حد کافی پایین است تا یک رویداد دیگر میگرن آغاز نشود.

برای بیمارانی که تغییراتی در عملکردهای حرکتی چشم و نقص VOR ایجاد می‌کنند و باعث اختلال در ادراک بینایی می‌شود، یک برنامه توانبخشی متمرکز متشکل از تمرینات VOR و ثبات گیز که بر دقت بینایی تأکید دارند، موثر است.

دستگاه های مختلف ردیابی چشم به صورت تجاری در دسترس هستند که به معاینه کننده اجازه می‌دهد تا نه تنها توانایی بیمار در ردیابی بصری اشیا را کنترل کند، بلکه “روش” ردیابی چشم که توسط بیمار استفاده می‌شود نیز ارزیابی گردد.

آگاهی فضایی ممکن است تغییر کند و تمرینات تأکید بر ادراک و درک بصری در این حالت مفید هستند. جداسازی افزایشی زمینه های دید در حین تمرینات ردیابی بصری ممکن است در تثبیت تغییرات از نظر موقعیت مفید باشد.

تمرینات تعامل دهلیزی-بینایی همچنین توانایی ردیابی چشم را بهبود می‌بخشد. مشخص شده است که تمرینات مخصوص سرعت، بیشترین تأثیر را دارند. سرعت تمرینات باید با کاهش سرعت اندازه گیری شده در نتایج آزمون مطابقت داشته باشدانجام تمرینات بازآموزی بصری با سرعت تصادفی و نه با سرعت خاص ممکن است تأثیر کمتری داشته باشد.

در مواردی که BPPV وجود دارد، انجام مانورهای درمانی کانال موثر است و به دنبال آن تمرینات عادت پذیری در خانه انجام می‌شود.

در بیماران مبتلا به گردن درد و اسپاسم عضلات گردن که دامنه حرکتی را محدود می‌کند، درمان همچنین ممکن است شامل روشهای مختلف، تحرک دستی و کشش بخشهای فوقانی گردن باشد، به منظور کاهش اسپاسم عضلات و محافظت و بازیابی تحرک طبیعی گردن.

به عنوان مکمل درمانی، تزریق بیشتر بلوک کننده عصب پس سری (GON) اغلب در کاهش علائم و بازیابی حرکت مفید است. برخی از پزشکان معالج در حال حاضر از بوتاکس در این تزریقات برای اثر ماندگارتر استفاده می‌کنند.

اصلاحات سبک زندگی

برای درمان میگرن گوشی و سرگیجه و سردرد ناشی از آن تلاش مداوم بیمار برای رعایت اصلاحات لازم در سبک زندگی (از جمله اجتناب از عوامل میگرنی ذکر شده در بالا)، استفاده از دارو طبق دستورالعمل، و کارهای خاص و تمریناتی که به طور مستقل در خانه انجام می‌شود برای موفقیت برنامه توانبخشی کلی حیاتی است.

چنین پایبندی برای کاهش موثر علائم و محدودیت های عملکرد ناشی از سرگیجه همراه با میگرن (MAV) ضروری هستند.