اگر شما به دنبال یافتن علت سرگیجه خود هستید در اینجا ما شما را با انواع علت های سرگیجه، گیجی و منگی و عدم تعادل آشنا می کنیم.سرگیجه اصطلاحی است که برای توصیف طیفی از احساسات مانند احساس گیجی، منگی، ضعف یا بی ثباتی استفاده می شود. سرگیجه ای که این حس کاذب را ایجاد می کند که شما یا اطرافتان در حال چرخش یا حرکت هستید، سرگیجه نامیده می شود.
سرگیجه یکی از شایعترین دلایلی است که باعث می شود بزرگسالان به پزشک مراجعه کنند. سرگیجه های مکرر یا سرگیجه مداوم می تواند کیفیت زندگی شما را به طور قابل توجهی تحت تاثیر قرار دهد. اما سرگیجه به ندرت نشانه یک وضعیت تهدید کننده زندگی است.درمان سرگیجه به علت و علائم شما بستگی دارد.درمان سرگیجه معمولاً مؤثر است، اما پس از درمان اولیه احتمال عود مشکل در سال های بعدی وجود دارد.
علت سرگیجه و سنگینی سر
در این مقاله از متخصصین مرکز سرگیجه آوای امید همه علت های سرگیجه، گیجی منگی، ضعف و عدم تعادل آورده شده است. مهمترین علت سرگیجه بیماری های گوش است که در ابتدا به آن میپردازیم. ابتدا تاکید می شود که برای دانستن علت سرگیجه انجام تست سرگیجه دقیق لازم و ضروری است.
برای راحتی دانستن علت سرگیجه و سنگینی سر ان را به 6 گروه گروهی تقسیم می کنیم و در هرگروه زیرگروهای علت سرگیجه آورده شده است
6 گروه اصلی علت سرگیجه:
1- بیماری های گوش
2-بیماری های مغز و اعصاب
3-بیماری های قلبی عروقی
4-بیماری های داخلی
5-مشکلات روانشناختی
6-عوارض داروها
در ادامه به توضیح این دلایل ایجاد کننده سرگیجه می پردازیم.
1- بیماری های گوش اصلی ترین علت سرگیجه
بیماری های گوش یکی از شایع ترین علت های بروز سرگیجه است . به همین دلیل است که وقتی فرد دچار سرگیجه می شود پزشک و دوستان توصیه می کنند که ابتدا از نظر بیماری های گوش بررسی شود . گوش مسئول اصلی حفظ تعادل در بدن است و بیماری و اختلالات آن باعث ایجاد عدم تعادل می شود. افرادی که سرگیجه ناشی از بیماری های گوش دارند معمولا احساس چرخش خود در محیط و یا احساس چرخش محیط اطراف خود را گزارش می کنند. این بیماری ها شامل BPPV ، بیماری منیر، لابیرنتیت، نوریت دهلیزی ،فیستول پریلنف، اختلال عملکرد وستیبول شامل ضعف یک طرفه یا دو طرفه سیستم دهلیزی، بیماری حرکت یا motion sickness می باشد که در ادامه هر یک از این موارد را توضیح خواهیم داد.
سرگیجه وضعیتی خوش خیم BPPV
سرگیجه موضعی حمله ای خوش خیم (BPPV) یک بیماری شایع است که باعث بروز دوره های مکرر سرگیجه می شود. این نوع سرگیجه با تغییر در موقعیت سر خود را بروز می دهد و زمانی اتفاق می افتد که که فرد در رختخواب می چرخد (به همین دلیل به آن سرگیجه در خواب نیز گفته می شود) ،فرد راست می شود،خم می شود یا به بالا نگاه می کند. در گوش کریستال هایی از جنس کربنات کلسیم وجود دارد که در مجاری نیمدایره در گوش داخلی چسبیده اند . جدا شدن این کریستالها از جای صحیح خود در گوش داخلی و رها شدن آنها در مایع گوش داخلی باعث ایجاد سرگیجه می شود.تشخیص وجود این نوع سرگیجه با انجام مجموعه تست VNG و مانور تشخیصی امکانپذیر است.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این نوع سرگیجه فیلم زیر را مشاهده کنید و یا مقاله سرگیجه در خواب در همین سایت را بخوانید.
بیماری منییر
بیماری منییر یک بیماری پیشرونده گوش داخلی است که علت اصلی سرگیجه های شدید و مداوم است و می تواند باعث کم شنوایی و وزوز گوش نیز شود. علت اصلی بیماری منییر هنوز مشخص نیست، اما علائم به دلیل تجمع مایع در بخشی از گوش داخلی به نام لابیرنت رخ می دهد به این حالت افزایش فشار گوش داخلی هم گفته می شود.
علت های بیماری منییر
- عفونت های ویروسی
- آلرژی
- واکنش های خود ایمنی
علائم بیماری منییر
- سرگیجه شدید و حمله ای
- وزوز گوش، یا صدای زنگ در گوش
- احساس فشار یا پری در گوش
لابیرنتیت یا عفونت گوش داخلی
لابیرنت بخش پرپیچ و خم کانال های پر از مایع در گوش داخلی است به التهاب لابیرنت ، لابیرنتیت گفته می شود. لابیرنتیت باعث ایجاد سرگیجه شدید می شود که تجربه آن هرگز از یاد فرد نمی رود. بجز سرگیجه لابیرنتیت می تواند باعث حالت تهوع، کم شنوایی و صدای سوت گوش ( وزوز گوش ) و احساس عدم تعادل نیز شود.لابیرنتیت گاهی اوقات به دنبال یک عفونت، مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا ایجاد می شود.
برای تشخیص وجود لابیرنتیت انجام تست سرگیجه VNG ، تست کالریک به همراه تست های شنوایی سنجی مانند ادیومتری و گاهی ABR ضروری است.
در ویدئو زیر در مورد لابیرنتیت توضیحات کاملی داده شده است
نوریت دهلیزی
این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که عصب گوش داخلی به نام عصب دهلیزی ملتهب می‌شود که معمولاً به دلیل عفونت ویروسی است. در لابیرنتیت التهاب لابیرنت وجود داشت ولی اگر التهاب در عصب دهلیزی رخ دهد نوریت دهلیزی ایجاد می شود. علائم نوریت دهلیزی مانند لابیرنتیت است . یعنی در آن سرگیجه شدید، حالت تهوع، عدم تعادل دیده وجود دارد اما علائم شنوایی و وزوز گوش معمولا وجود ندارد.
برای تشخیص این نوع بیماری به انجام یک مجموعه تست کامل از جمله تست VNG ،کالریک ، تست های بالینی نیاز است.
در ویدئوی زیر در مورد بیماری نوریت وستیبولار به طور کامل توضیح داده شده است.
فیستول پری لنف
فیستول پری لنفاتیک (PLF) به سوراخ یا پارگی در یکی از غشاهایی گفته می شود که گوش میانی و گوش داخلی را از هم جدا می کند. گوش میانی پر از هوا است، در حالی که گوش داخلی پر از مایع (پری لنف) است. این دو ناحیه در داخل گوش توسط غشاهایی از هم جدا می شوند. اگر غشاها پاره شوند، مایع پری لنفاتیک می تواند از گوش داخلی شما به گوش میانی شما جاری شود. در این صورت تغییرات فشار می تواند باعث سرگیجه ، عدم تعادل و مشکلات شنوایی مانند کم شنوایی و وزوز گوش شود.
برای تشخیص این بیماری علاوه بر مجکوعه تست های سرگیجه و شنوایی ، انجام تست های رادیولوژیک نیز ضروری است.
در ویدئو زیر توضیحات کامل در مورد فیستول پری لنف آورده شده است.
ضعف سیستم دهلیزی
ضعف سیستم دهلیزی علت سرگیجه مداوم است سیستم دهلیزی مسئول عملکردهای حسی و حرکتی مهم مربوط به درک حرکت خود در محیط، موقعیت سر و جهت گیری فضایی است. ضعف دهلیزی (VW) یکی از انواع اختلالاتی که می تواند باعث ایجاد احساس سرگیجه و یا عدم تعادل و احساس کشیده شدن به یک سمت شود . ضعف سیستم تعادل زمانی اتفاق می‌افتد که عملکرد ضعیف یا عدم عملکرد سیستم دهلیزی به دلیل فرآیندهای بیماری یا سمیت دارویی وجود داشته باشد که بر اعصاب لابیرنت یا دهلیزی در یک یا هر دو گوش تأثیر می‌گذارد.
برای تشخیص وجود ضعف در سیستم تعادلی گوش یعنی ضعف دهلیزی از تست های تخصصی مانند VNG، ECOG و یک تست اختصاصی به نام کالریک استفاده می شود. درمان ضعف سیستم دهلیزی نیز توانبخشی وستیبولار است .
در این ویدئو در مورد ضعف سیستم دهلیزی یاد خواهیم گرفت.
2-بیماری های مغز و اعصاب
بیماری های مغز و اعصاب نیز می توانند باعث ایجاد سرگیجه شوند و علت سرگیجه باشند . اکثر افرادی که دچار سرگیجه می شوند اولین تصورشان ابتلا به بیماری های مغزی خطرناک است اما باید بگوییم که بیماری های مغزی ایجاد کننده سرگیجه بسیار محدود هستند و سرگیجه در این بیماری ها معمولا از نوع چرخشی نیست و خود را به صورت گیجی و منگی ، سنگینی سر نشان می دهد. در ادامه در مورد این بیماری ها توضیح می دهیم.
تومورهای مغزی
سرگیجه به خودی خود یک علامت شایع تومور مغزی نیست. در بیشتر موارد علت سرگیجه به مشکل گوش داخلی، کم خونی، کم آبی بدن یا مصرف برخی داروها مربوط می شود. گاهی اوقات، مضطرب بودن یا افسردگی می تواند باعث سرگیجه نیز شود.در حالی که تومور مغزی به احتمال زیاد دلیل مستقیم سرگیجه نیست، برخی از تومورها می توانند باعث سردرد و حملات تهوع و استفراغ شوند که ممکن است با احساس سرگیجه همراه باشد.
این امر به ویژه در صورتی صادق است که فردی استفراغ مکرر داشته باشد و دچار کم آبی شود. به طور معمول، تومورهایی که در مخچه ایجاد می شوند – بخشی از مغز که حرکت را کنترل می کند – ممکن است باعث سرگیجه شوند، وضعیتی که با مشکلات تعادل و احساس چرخش در اتاق مشخص می شود.
اغلب اولین علامت تومور مغزی سردرد همراه با علائم دیگر است. تومورهای مغزی به دلیل اینکه در حین رشد فضای داخل جمجمه را اشغال می کنند و به دلیل موقعیتی که در مغز دارند، علائم ایجاد می کنند. اگر تومور مغزی کند رشد می کند، علائم می تواند به تدریج طی ماه ها یا سال ها ایجاد شود، یا اگر رشد سریع تومور به سرعت در طی روزها یا هفته ها انجام شود.
تومور اکوستیک
اگر قرار است تومور علت سرگیجه باشد یکی از این تومورها تومور اکوستیک است .تومور آکوستیک که به عنوان شوانوم دهلیزی نیز شناخته می شود، از عصب شنوایی و تعادل ایجاد می شود. در حالی که برخی از بیماران هیچ علائم یا مشکل قابل توجهی ندارند، برخی دیگر از سرگیجه، گیجی منگی، مشکلات شنوایی، بی حسی صورت و گاهی اوقات ضعف و مشکلات بلع شکایت دارند.
اگرچه اکثر نوروم های آکوستیک خوش خیم و محدود به کانال گوش داخلی هستند، برخی بزرگتر می شوند و به ساقه مغز فشار می آورند که می تواند تهدید کننده زندگی باشد. نوروم های آکوستیک معمولاً به کندی رشد می کنند، بنابراین علائم ممکن است در طول زمان ایجاد شوند، علائم بسیار مختصر هستند و در نتیجه تا حد زیادی مورد توجه قرار نگیرند. فقط زمانی که به اندازه بسیار بزرگی برسند می توانند مشکلات دیگری از جمله مشکل در بلع و انسداد جریان مایع مغزی نخاعی ایجاد کنند.
M.S
M.S یکی از شایعترین دلایل سرگیجه های ناشی از بیماری مغزی است . سرگیجه و گیجی منگی می توانند از علائم شایع بیماری ام اس (MS) باشند. سرگیجه یکی از علائم شایع ام اس است. افراد مبتلا به ام اس ممکن است احساس عدم تعادل یا سبکی سر کنند. به ندرت گاهی نیز این افراد سرگیجه چرخشی را احساس می کنند . این علائم به دلیل ضایعات – نواحی آسیب دیده – در مسیرهای پیچیده ای است که ورودی های بصری، فضایی و سایر ورودی های مغز را برای تولید و حفظ تعادل (تعادل) هماهنگ می کند.
سرگیجه و گیجی منگی که در بیماران M. S ای ایجاد می شود ممکن است هم مربوط به ام اس باشد و گاهی مربوط به M.S نیست ولی همزمان با آن وجود دارد. بنابراین اگر مبتلا به ام اس هستید و جدیدا به سرگیجه نیز مبتلا شده اید برای ارزیابی دقیق علت سرگیجه به متخصص مغز و اعصاب و یا مرکز سرگیجه آوای امید مراجعه کنید تا با انجام تست های سرگیجه دقیق علت سرگیجه شما شناسایی شود.
میگرن دهلیزی
سردردهای میگرنی یک بیماری عصبی شایع است. اگرچه میگرن های معمولی با سردرد ضربانی یا ضربانی متوسط تا شدید مشخص می شوند، میگرن دهلیزی ممکن است شامل سردرد همراه با علائم دهلیزی مانند سرگیجه، عدم تعادل، حالت تهوع و استفراغ باشد یا نباشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد میگرن دهلیزی مقاله سرگیجه و سردرد یا میگرت گوشی در همین سایت را بخوانید.
علائم میگرن دهلیزی
- سردرد شدید و ضربان دار، معمولاً در یک طرف سر
- تهوع و استفراغ
- حساسیت به نور، بو و صدا
علائم دهلیزی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سرگیجه (سرگیجه)، معمولا از چند دقیقه تا چند ساعت، اما گاهی روزها طول می کشد
- بی ثباتی و از دست دادن تعادل
- حساسیت به حرکت
سکته مغزی
یکی از انواع علت سرگیجه که خیلی سریع باید به ان توجه کرد سکته مغزی است .سرگیجه شدید و ناگهانی می تواند علامت سکته باشد. سرگیجه می تواند باعث ایجاد گیجی -منگی شود و این می تواند نشانه سکته مغزی باشد. شناخت علائم و نشانه های سکته مغزی احتمالی و همچنین دریافت درمان در صورت لزوم بسیار مهم است.سرگیجه با سکته مغزی مرتبط است . سکته هایی که با سرگیجه همراه هستند سکته های مغزی ای هستند که به دلیل وقفه در جریان خون به ساقه مغز ایجاد می شوند.
این وقفه در جریان خون به ساقه مغز می تواند ناشی از مسدود شدن رگ های خونی باشد. به این سکته مغزی ایسکمیک می گویند. همچنین می تواند ناشی از خونریزی در داخل یا اطراف مغز شما باشد که یک سکته هموراژیک است.
ساقه مغز سیستم عصبی مرکزی بدن را کنترل می کند و می تواند بر فعالیت ها و احساسات ذهنی و فیزیکی تاثیر بگذارد. در شرایط سکته هم عملکرد حرکتی و هم هوشیاری می تواند تحت تأثیر قرار گیرد و احساس سرگیجه ایجاد شود.
سکته مغزی تهدید کننده زندگی است و باید به عنوان یک اورژانس جدی برای سلامتی درمان شود.
3-بیماری های قلبی عروقی
بیماری های قلبی و عروقی می توانند علت سرگیجه شوند . مشکلات گردش خون از دلایل سرگیجه هستند و می توانند باعث سنگینی سر و سرگیجه باشند.اگر قلبتان خون کافی به مغزتان پمپاژ نکند، ممکن است احساس سرگیجه، ضعف یا عدم تعادل ، سنگینی سر و تهوع کنید. گردش خون ضعیف. شرایطی مانند کاردیومیوپاتی، حمله قلبی، آریتمی قلبی و حمله ایسکمیک گذرا می تواند باعث سرگیجه شوند. و کاهش حجم خون ممکن است باعث جریان خون ناکافی به مغز یا گوش داخلی شود و ایجاد سرگیجه کند. برای کسب اطلاع بیشتر مقاله سرگیجه در بیماری قلبی را مطالعه کنید.
سکته قلبی
سرگیجه می تواند یکی از علامت های سکته قلبی نیز باشددر حالی که درد قفسه سینه شایع ترین نشانه حمله قلبی است، سرگیجه یا سبکی سر نیز می تواند از علائم سکته قلبی باشد باشد.
کاردیومیوپاتی
در این بیماری ماهیچه های قلب سفت و ضعیف می شوند و خون کمتری پمپاژ می کنند. در این صورت علائمی بروز می کند که شامل سرگیجه، غش و مشکلات تنفسی است.
آریتمی
آریتمی: آریتمی زمانی رخ می دهد که ضربان قلب با سرعت غیر معمول باشد. می تواند باعث سرگیجه، سبکی سر یا تنگی نفس شود.
افت فشار خون
کاهش چشمگیر فشار خون سیستولیک شما – عدد بالاتری در فشار خون شما – ممکن است منجر به سبکی سر کوتاه یا احساس غش شود و آن را به عنوان علت سرگیجه یاد می کنند. این حالت ممکن است پس از نشستن یا ایستادن خیلی سریع رخ دهد. به این وضعیت افت فشار خون ارتواستاتیک نیز گفته می شود و می تواند باعث ایجاد سرگیجه بسیار کوتاه احساس سنگینی سر یا سبکی سر در زمانی که می خواهید از حالت نشسته به ایستاده تغییر موقعیت دهید رخ می دهد.
افت ناگهانی فشار خون: افت ناگهانی فشار خون ممکن است به دلیل شرایط پزشکی مختلف یا حتی از ایستادن (افت فشار خون ارتواستاتیک) ایجاد شود. این می تواند منجر به سرگیجه و افتادن، به ویژه در افراد مسن شود.
افزایش فشار خون
در مورد سرگیجه در افراد با فشار خون بالا سرگیجه بیشتر به عنوان عارضه داروهای فشار خون بالا رخ می دهد و خود علت سرگیجه نیست. در حالی که سرگیجه می تواند یکی از عوارض جانبی برخی از داروهای فشار خون باشد، اما گاهی اوقات با فشار خون بالا نیز ممکن است رخ دهد. با این حال، سرگیجه را نباید نادیده گرفت، به خصوص اگر شروع ناگهانی باشد. سرگیجه ناگهانی، از دست دادن تعادل یا هماهنگی و مشکل در راه رفتن، همه از علائم هشدار دهنده سکته هستند که باید بلافاصله بررسی شوند.
4-بیماری های داخلی
از جمله علت های سرگیجه می توان به بیماری های داخلی مانند کم خونی و افت قند خون اشاره کرد . در این بیماری ها سرگیجه به صورت احساس چرخشی نیست و بیشتر به صورت گیجی منگی ، سنگینی سر، سبکی سر و موارد اینچنینی است. در ادامه به دو علت سرگیجه یعنی کم خونی و افت قند خون می پردازیم.
کم خونی
کم خونی یکی از مواردیست که می تواند ایجاد گیجی و منگی کند . البته گیجی و منگی در این نوع بیماری به صورت احساس سبکی سر خود را نشان می دهد. به طور کلی
علائم کم خونی شامل خستگی و تنگی نفس است. با این حال، اگر کم خونی دارید، ممکن است اکسیژن کافی به مغز نرسد. این می تواند باعث شود شما احساس سبکی کنید.
افت قند خون
هیپوگلیسمی به کاهش سطح قند خون گفته می شود و می تواند علت سرگیجه باشد. این وضعیت می تواند موقتی باشد و یا می تواند یک نگرانی جدی برای سلامتی باشد. سرگیجه در این افراد از نوع گیجی منگی است و چرخشی نیست.
علل افت قند خون
- بیماران دیابتی که با دارو و/یا وعده های غذایی ناسازگار هستند
- نوشیدن بیش از حد الکل
- ورزش بیش از حد با هیدراتاسیون ضعیف یا عادات تغذیه ای نامناسب
علل جدی می تواند شامل موارد زیر باشد:
نارسایی کلیه که منجر به از دست دادن اکسیژن به مغز می شود
بیماری یا عفونت های کبدی (که با افزایش آنزیم های کبدی در خون شما مشخص می شود)
کم آبی بدن
کم ابی بدن و یا دهیدراسیون می تواند باعث احساس سبکی سر و گیجی منگی شود.
5- سرگیجه به علت روانشناختی
بغیر از بیماری هایی فیزیکی که می توانند باعث ایجاد سرگیجه و گیجی منگی شوند ،علت های روانشناختی نیز می توانند یکی از دلایل سرگیجه بشاند. هرچند که سرگیجه در این موارد از نوع چرخشی نیست و بیشتر به صورت سبکی سر، سنگینی سر و گیجی منگی خود را نشان می دهد.
اضطراب و استرس
اضطراب و استرس یکی از مواردیست که می تواند باعث ایجاد احساس گیجی منگی و سبکی سر شود . بغیر از اینکه استرس می تواند باعث ایجاد گیجی و منگی شود می تواند علائم سرگیجه های ناشی از گوش داخلی را تشدید کند. به عنوان مثال استرس می تواند باعث بدتر شدن بیماری منییر و تشدید سرگیجه ها شود.جالبست بدانید که اضطراب و استرس نیز شایع ترین علل سرگیجه است که توسط گوش داخلی ایجاد نمی شود.
حملات اضطرابی
حمله پانیک یک دوره ناگهانی ترس شدید است که در صورت عدم وجود خطر واقعی یا علت ظاهری، واکنش‌های فیزیکی شدیدی را ایجاد می‌کند. حملات پانیک می تواند بسیار ترسناک باشد. هنگامی که حملات پانیک رخ می دهد، ممکن است فکر کنید که در حال از دست دادن کنترل، حمله قلبی یا حتی مرگ هستید. حملات اضطرابی می توانند حالاتی شبیه گیجی و منگی و سبکی سر ایجاد کنند. و به همین دلیل علت سرگیجه شناخته می شوند.
برای کسب اطلاع بیشتر در مورد سرگیجه های ناشی از بیماری های اضطرابی مقاله حملات اضطرابی و سرگیجه را در همین سایت بخوانید.
6- سرگیجه به علت عوارض داروها
بغیر از دسته علت های سرگیجه گفته شده در قبل عوامل دیگری نیز وجود دارند که می توانند باعث ایجاد سرگیجه از نوع سبکی سر و گیجی و منگی شوند . از این گروه می توان به داروها اشاره کرد. عوارض بعضی از داروها ایجاد سرگیجه، سنگینی سر، سبکی سر ، گیجی و منگی و حالت تهوع می باشد.
برخی از انواع داروها باعث سرگیجه می شوند، از جمله برخی از انواع:
- داروهای ضد افسردگی
- داروهای ضد تشنج
- داروهای کنترل فشار خون بالا
- مسکن ها
- آرام بخش ها